De meest noordelijke vertakking van de Rijn, is waarschijnlijk de meest onzichtbare en ondergewaardeerde structuurlijn in Nederland. De oorsprong van het Oer-IJ ligt in de late ijstijd, door het smelten van het ijs ontstaat er een nieuwe kustlijn (verder landinwaarts dan de huidige kustlijn).
Uiteindelijk slibt de monding van het Oer-IJ dicht en wordt het stap voor stap ingekaderd door de aanleg van de IJdijken. Met deze langzame verandering van water naar land neemt de bewoning toe en ontstaan dorpjes en steden.
En bezoekje waard is het gerestaureerde Fort K’IJK, waar je middels een audiotour de belangrijkste jaren van de Stelling van Amsterdam ervaart. Maar ook Fort aan den Ham, Fort bij Veldhuis en het Fort aan de Sint Aagtendijk.