Amsterdam heeft zijn groei en bloei voor een belangrijk deel te danken aan zijn ligging aan de voormalige Zuiderzee. Vanuit havens aan de oostkant van de stad ondernam de VOC tijdens de 17e en 18e eeuw lucratieve zeereizen naar het verre oosten.
De heenweg duurde ongeveer acht maanden, de terugreis “slechts” zeven. Eén van de VOC-schepen was de Amsterdam, die in 1749 voor de Engelse zuidkust verging. In 1985 werd een replica gebouwd, die zijn thuishaven heeft bij het scheepvaartmuseum.
Dit museum geeft informatie over de koopvaardij in de tijd dat de Zuiderzee een brandpunt was in de internationale handel. In de 19e eeuw werd de ondiepe Zuiderzee minder belangrijk, mede omdat de steeds grotere schepen om meer diepte vroegen.
Na de opening van het Noordzeekanaal in 1876 was Amsterdam niet langer afhankelijk van de Zuiderzee en zijn de havens naar het westen verplaatst. Het water dat aan de stad grenst levert al meer dan vierhonderd jaar ruimte voor nieuwe stadsuitbreidingen.