Het verhaal van de EuroVelo 19 begint in Haute-Marne, Frankrijk waar de Maas ontspringt en noordwaarts stroomt. Laat je niet misleiden door de rust: de legendes zitten hier vol drama. Vlak bij Balesmes-sur-Marne vind je de grot van Sabinus, een Gallische rebel die vocht tegen de Romeinse overheersing en zich hier negen jaar lang schuilhield, tot hij werd gevangen en gemarteld. Volgens de overlevering was dit zijn ondergrondse toevluchtsoord, al ontbreekt archeologisch bewijs. Je zult het zelf moeten bezoeken om te voelen of zijn geest nog aanwezig is.
Fiets je verder richting de Ardennen, dan wordt het landschap ruiger – en de verhalen ook. Een van de bekendste is die van de Dames de Meuse. Volgens de legende had de heer van Hierges drie zonen, die in 1080 trouwden met de drie dochters van de heer van Rethel. Toen de mannen naar het Heilige Land trokken, verbraken de vrouwen hun geloften. Op de dag dat Jeruzalem viel, veranderden ze in drie reusachtige rotsen langs de rivier.
Die ‘dames’ staan er nog altijd, 400 meter hoog boven het dal. Zin in een pauze? Maak dan een wandeling van 14 kilometer over het Dames de Meuse-pad en geniet van onvergetelijke uitzichten over de vallei.
Zodra je de grens oversteekt, voert de Maasfietsroute je België binnen. Hier fiets je meer dan 100 kilometer langs rustige rivieren en meeslepende sagen. De Belgische Ardennen zijn minstens zo betoverend als hun Franse buren.
In Dinant gaat het verhaal rond van de vier zonen van ridder Aymon, die op de rug van hun paard Bayard vluchtten voor keizer Karel de Grote. Bayard galoppeerde door dalen en rivieren, met de vier broers op zijn rug, op zoek naar vrijheid. Toen Karel dacht dat hij hen eindelijk had, sloeg Bayard met zijn hoeven tegen een rots en sprong hij over de Maas naar de overkant. De kracht van zijn sprong spleet de rots in tweeën. De beroemde Rocher Bayard zou de afdruk van zijn hoef zijn.
Fiets je verder richting Limburg, dan voel je wellicht spanning in de lucht hangen. Limburg staat bekend om de Bokkenrijders – beruchte roversbendes uit de 18e eeuw, die volgens de overlevering ’s nachts door de lucht vlogen op bokken nadat ze een pact met de duivel hadden gesloten.
Blijf noordwaarts trappen en de sfeer verzacht in Stokkem, waar ambachtslieden nog steeds manden vlechten van het riet dat langs de Maas groeit – natuur omgetoverd tot kunst.
Smokkelen was hier ooit aan de orde van de dag: koffie, boter en tabak werden ’s nachts in het geheim de grens overgebracht. Vandaag de dag houdt het Smokkelmarkt-festival die ondeugende geschiedenis levend, maar dan in feestelijke vorm.
En dan zijn er nog de schutterijen – eeuwenoude broederschappen van schutters die in uniform door de straten marcheerden. Als je het geluk hebt om tijdens het jaarlijkse Oud Limburgs Schuttersfeest aan te komen, voelt het alsof je een middeleeuws én modern carnaval tegelijk binnenfietst. De Belgische etappe van de Maasfietsroute is kort, maar laat een schat aan verhalen achter die je nog kilometerslang bijblijven.
Zodra je Nederland binnenrolt, voert de Maasfietsroute je Zuid-Limburg in – een streek waar adembenemende landschappen en wonderlijke folklore samenkomen.
Rond Kasteel Stein leefden volgens de legende de Auvermennekes: kleine wezentjes die zich onzichtbaar konden maken en in de geheime kelders van het kasteel woonden. Overdag rustten ze, maar ’s nachts kwamen ze bij je thuis om klusjes te doen – ze maakten schoon, wasten kleren of schilderden muren. Wie weet, misschien geven ze je fietsbanden wel wat extra lucht.
De archeologische vondsten in het dal herinneren eraan dat hier al eeuwen mensen leefden – van Romeinen tot Vikingen en smokkelaars… en nu jij, op je fiets. Wil je ervaren hoe het leven in de smokkeljaren was? Bezoek dan de escaperoom waarin je letterlijk in de schoenen van een smokkelaar stapt.
De tocht door Noord- en Midden-Limburg brengt verhalen die net zo levendig zijn als de dorpen zelf. In Beesel voeren de inwoners eens in de zeven jaar een spectaculair drakengevecht op ter ere van Sint-Joris, compleet met vuur en muziek. Roermond draagt een donker verleden met zich mee van heksenprocessen, terwijl in Weert Antje van de Statie beroemd werd dankzij haar Weerter vlaai. Haar standbeeld bij het station houdt haar herinnering levend – en de authentieke vlaai, nog altijd gebakken zoals in haar tijd, houdt jou op de been voor de volgende kilometers.
Verder noordelijk, in Noord-Brabant, wemelt het Land van Cuijk van de merkwaardige verhalen. Zo is er het verhaal van een Romeinse soldaat die een sandaal verloor aan de Maas nadat een geest hem waarschuwde voor een aanval. De andere sandaal ligt vandaag in het museum van Cuijk.
En dan is er nog het Duvelsklökske van Sambeek – een kerkklok die spoorloos verdween, maar volgens de legende nog altijd luidt tijdens stormnachten. Met een beetje (on)geluk hoor je hem misschien tijdens je verblijf.
Fiets je door naar Voorne-Putten en rol je Brielle binnen, dan bereik je letterlijk de plek waar Nederland begon. Op 1 april 1572 veroverden de Watergeuzen de haven op de Spanjaarden – het begin van de strijd voor onafhankelijkheid.
De kinderkopstraatjes en meer dan 400 monumenten fluisteren dat verhaal nog steeds. Of je nu het Historisch Museum Den Briel bezoekt of terechtkomt in de jaarlijkse 1-aprilviering met kostuums, kanonnen en kreten van “Vive les Gueux!” – overal voel je de geschiedenis.
Zelfs op een stille dag voelt fietsen langs Brielles haven als rijden door de tijd – een passend slot voordat de Maas je naar zee voert.
Wat is er mooier dan de steden en regio’s langs de EuroVelo 19 te leren kennen via hun folklore? Deze verhalen zijn geen vergeten mythen, maar levende tradities – bewaard in festivals, musea en lokale vieringen.
Dus spring op het zadel: de verhalen van de rivier wachten op je!
Artikel door Mariona Garcia-Arbós